بررسی آموزه های خداشناختی در مناجات شعبانیه

•   آرشیو : تابستان 1402 - جلد دوم
•   کد پذیرش : 19991
•   موضوع : سایر شاخه ها
• نویسنده/گان : | فرشته مریدی زرگرانی، شمس الله سراج
•   زبان : فارسی
•   نوع مقاله : پژوهشی
•   چکیده مقاله به فارسی : شناخت توحید بر شناخت مراحل آن متوقف است که عبارتند از توحید ذاتی، توحید صفاتی، توحید افعالی و توحید در عبادت. توحید ذاتی یعنی اینکه پروردگار دارای ذاتی یگانه است، مثل و مانند ندارد، ماسوا همه مخلوق اوست و دون درجه و مرتبه او در کمال است، بلکه چیزی قابل مقایسه با او نیست، در توحید صفاتی می گوییم صفات خداوند از قبیل علم، قدرت، حیات، اراده، ادراک، سمعیت، بصیریت و ... حقایقی غیر از ذات پروردگار نبوده و عین ذات پروردگارند متکلمین این صفات را به دو قسم ثبوتی و سلبی تقسیم کرده اند، بنابر نظر اکثر متکلمین ﺍﻣﻬﺎﺕ ﺻﻔﺎﺕ کمال یعنی صفات ثبوتیه، هشت تاست، در غیر این صورت تمامی اوصاف کمالی واجب تعالی قابل شمارش و احصاء نیستند. از جمله صفات ثبوتی ذاتی که در مناجات آمده است عبارتند از صفت سمع و بصر (وَ اسْمَعْ دُعَائِی إِذَا دَعَوْتُکَ وَ اسْمَعْ نِدَائِی إِذَا نَادَیْتُکَ)علم الهی(وَ تَعْلَمُ مَا فِی نَفْسِی وَ تَخْبُرُ حَاجَتِی وَ تَعْرِفُ ضَمِیرِی وَ لا یَخْفَی عَلَیْکَ أَمْرُ مُنْقَلَبِی وَ مَثْوَایَ)، قدرت الهی (فَقَدْ هَرَبْتُ إِلَیْکَ وَ وَقَفْتُ بَیْنَ یَدَیْکَ)، اراده باری تعالی (إِلَهِی لَوْ أَرَدْتَ هَوَانِی لَمْ تَهْدِنِی وَ لَوْ أَرَدْتَ فَضِیحَتِی لَمْ تُعَافِنِی). همچنین در این مناجات صفات افعالی که به ذات برمی گردد، به چشم می¬خورد اما از آنجا که این مناجات بیان گر رابطه فقری انسان با خداوند است به صفات سلبی اشاره ای نشده است.
•   لیست منابع : [1] قرآن کریم، ترجمه فولادوند
  [2] نهج البلاغه، ترجمه شهیدی
  [3] مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی
  [4] ابراهیمی دینانی، غلامحسین.، عقل و عشق در حریم عاشورا، تدوین: اسماعیل منصوری لاریجانی، چاپ دوم، تهران: سروش، ۱۳۹۳.
  [5] ------------------.، قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی، ج ۲، چاپ چهارم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۳۸۸.
  [6] ابن سینا.، شرح اشارات، ترجمه حسن ملکشاهی،ج اول؛ طبیعات، الهیات، عرفان و تصوف، چاپ پنجم، نشر سروش، انتشارات صدرا، ۱۳۸۵.
  [7] جوادی آملی، عبدالله.، حماسه و عرفان، تنظیم محمد صفایی، چاپ: دوازدهم، قم: نشر اسراء، 1388.
  [8] ----------------.، تبیین براهین اثبات خدا، چاپ: دوم، قم: نشر اسراء، 1375.
  [9] حلی، محمد بن یوسف بن مطهر.، شرح باب حادی عشر در علم کلام و فلسفه، ترجمه علامه حسن مصطفوی، شرح فاضل مقداد، بیجا، بیتا. و شرح محسن غرویان
  [10] حلي، احمد بن محمد ابن فهد.، عده الداعی و نجاح الساعی، دار الکتب الاسلامیه، 1368.
  [11] خمینی، روح الله( رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)؛ شرح دعای سحر، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ره، قم. بی تا.
  [12] ﺭﺿﻮﺍﻧﯽ، ﻋﻠﯽ ﺍﺻﻐﺮ، ﺍﺻﻮﻝ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﺍﻫﻞ ﺑﻴﺖ ﻋﻠﻴﻬﻢ السلام، ﻗﻢ: ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻘﺪﺱ ﺟﻤﮑﺮﺍﻥ، ﭼﺎﭖ ﺩﻭﻡ: ۱۳۸۸.
  [13] ﺳﺒﺤﺎﻧﯽ ﺗﺒﺮﻳﺰﯼ، ﺟﻌﻔر.، ﺍﻟﺘﻮﺣﻴﺪ ﻭ ﺍﻟﺸﺮﮎ ﻓﯽ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﺍﻟﮑﺮﻳﻢ، ﺑﻴﺮﻭﺕ: ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺍﻟﻔﮑﺮالاسلامی، ۱۴۰۶ﻕ. = ۱۹۸۶ﻡ= ۱۳۶۵. چاپ دوم۱۳۰۸.
  [14] ---------------.، المحاضرات فی الالهیات، تلخیص: علی ربانی گلپایگانی، موسسه امام صادق (ع)، 1389.
  [15] شیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم.، الشواهد الربوبیه فی منهاج السلوکیه، ترجمه جواد مصلح، چاپ: چهارم، تهران: سروش،(انتشارات صدا و سیما )، ۱۳۸۵.
  [16] طباطبایی، سید محمد حسین.، ترجمه نهایه الحکمه، ترجمه مهدی تدین به کوشش هادی خسرو شاهی، قم: بوستان کتاب، 1387.
  [17] طوسی، خواجه نصیر الدین.، تجرید الاعتقاد، شرح علامه شعرانی، (کتابخانه دانشگاه ایلام )
  [18] راغب اصفهانی، محمدبن حسین.، المفردات فی غریب القرآن، 1383 ، ج2،
  [19] فیاض لاهیجی، عبدالرزاق، گوهر مراد، مقدمه زین العابدين قربانی لاهیجی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۲.
  [20] كليني، محمد بن یعقوب، الكافی، تصحيح وتعليق: علي أكبر الغفاري، گروه: مصادر حديث شيعه ـ بخش فقه، چاپ: پنجم، بیتا.
  [21] مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی.، حق الیقین، جلد اول، ﺗﻬﺮﺍﻥ: ﻋﻠﻤﻴﻪ ﺍﺳﻠﺎﻣﻴﻪ، [13xx].( ﮐﺘﺎﺏ مذکور ﺩﺭ ﺳﺎﻟﻬﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺎﺷﺮﺍﻥ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. )
  [22] مصباح یزدی، محمد تقی، آموزش فلسفه، دو جلد در یک مجلد، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، معاونت فرهنگی، 1364.
  [23] ---------------.، مشکات؛ مجموعه آثار، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، 1386.
  [24] ﻣﻔﻴﺪ، ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻣﺤﻤﺪ، ﺗﺮﺟﻤﻪﺍﻋﺘﻘﺎﺩﺍﺕﺷﻴﺦﺻﺪﻭﻕ (ﺭﺽ) / ﺗﺎﻟﻴﻒ ﺍﺑﯽ ﺟﻌﻔﺮ ﻣﺤﻤﺪﺑﻦ ﻋﻠﯽ ﺑﻦ ﺍﻟﺤﺴﻴﻦ ﺑﻦ ﺑﺎﺑﻮﻳﻪ ﺍﻟﻘﻤﯽ؛ [ﺑﺎ ﺣﻮﺍﺷﯽ ﺷﻴﺦ ﻣﻔﻴﺪ]؛ ﻣﺘﺮﺟﻢ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﯽ ﺍﺑﻦ ﺳﻴﺪﻣﺤﻤﺪ ﺍﻟﺤﺴﻨﯽ، ﺗﻬﺮﺍﻥ: ﻋﻠﻤﻴﻪ ﺍﺳﻠﺎﻣﻴﻪ،۱۳۷۱.
•   کلمات کلیدی به فارسی : توحید، مناجات شعبانیه، أسماء و صفات، توحید صفاتی.
•   چکیده مقاله به انگلیسی :
•   کلمات کلیدی به انگلیسی :
•  صفحات : 17-29
•   دانلود فایل ( 929.24 KB )