بررسی روش پژوهش تبارشناسی به عنوان يك رويكرد كيفی: تحليل محتوا

•   آرشیو : پاییز 1401
•   کد پذیرش : 19951
•   موضوع : علوم تربیتی
• نویسنده/گان : | سيف الله فضل الهی قمشی، شيوا صالحی كوسالاری
•   زبان : فارسی
•   نوع مقاله : پژوهشی
•   چکیده مقاله به فارسی : تبارشناسي، از جمله سنت هاي نظري-روشي است كه به بررسي پديده ها در تطور تاريخي شان مي پردازد و با شناسايي صورت بندي هاي تاريخي پديده ها، جايگاه انتقادي مناسبي براي درك شرايط جاري آن ها به وجود مي¬آورد. تبارشناسي، به مثابه نظريه و روش، ريشه در آن سنت نظري دارد كه نيچه و فوكو، معروف ترين چهره هاي آن هستند. در اين مقاله، مراحل انجام يك پژوهش تبارشناسانه مانند طراحي پژوهش، گردآوري و تجزيه و تحليل داده ها، ارائه نتايج، تهيه گزارش و ارزيابي مشخص شده است. علاوه بر اين، تاريخچه، فلسفه و مفاهيم تبارشناختي فوكويي از جمله تعادل و عدم تعادل، حاشيه و متن مورد بررسي واقع شده است. همچنين نسبت ميان ديرينه شناسي و تبارشناسي و مقايسه آن با روش تحقيق تاريخي بررسي شده و در نهايت، انتقادات وارده به روش تبارشناسي مورد بحث قرار گرفته است. البته تعداد پژوهش هاي انجام شده با روش تبارشناسي به سبك فوكو، اندك هستند، اما انتظار مي رود با مرور نظام مند همان تعداد محدود در دسترس، آشنايي بيشتر و بهتر با روش پژوهش تبارشناسي صورت گيرد.
•   لیست منابع : [1] احمدي، بابك(1391).ترديد،چاپ نهم،تهران: مركز.
  [2] اخوان طبسي، محمد حسين. ميرحسيني، يحيي(1395). ريشه شناسي تاريخي واژگان و اثر آن بر فهم مفردات قرآن كريم؛ مطالعه موردي ريشه "قسط".تهران: دو فصلنامه علمي-پژوهشي پژوهشنامه تفسير و زبان قرآن، شماره هشتم.
  [3] ايمان، محمدتقي(1391). روش شناسي تحقيقات كيفي. قم: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  [4] بشيريه، حسين(1375). تبارشناسي انسان مدرن؛ درآمدي بر فوكو. نشريه كيان. شماره 35.
  [5] تايشمن، جني و وايت،گراهام(1386). فلسفه اروپايي در عصر نو، ترجمه محمد سعيد حنايي كاشاني، چاپ دوم، تهران: مركز.
  [6] حنايي كاشاني، محمد سعيد(1378). زرتشت نيچه كيست؟ تهران: انتشارات هرمس. چاپ اول.
  [7] خنيفر، حسين و مسلمي، ناهيد(1398).اصول و مباني روش هاي پژوهش كيفي. جلد اول.چاپ چهارم. تهران: انتشارات نگاه دانش.
  [8] دريفوس، هيوبرت و رابينو، پل(1387). ميشل فوكو، فراسوي ساختارگرايي و هرمنوتيك. ترجمه حسين بشيريه، تهران، نشر ني.
  [9] ريترز، جورج (1393). نظريه جامعه شناسي مدرن. مترجمان: خليل ميرزايي و عباس لطفي زاده، تهران: انتشارات جامعه شناسان، چاپ دوم.
  [10] سالومون، رابرت(1379). فلسفه اروپايي، طلوع و افول خود از نيمه دوم قرن هجدهم تا واپسين دهه قرن بيستم، ترجمه محمد سعيد حنايي كاشاني، تهران: انتشارات قصيده.
  [11] شيرازي، محمد. آقا احمدي، قربانعلي(1388). ديرينه شناسي و تبارشناسي فوكو به عنوان روشي در مقابل روش هاي تاريخي متداول در علوم اجتماعي. پژوهشنامه علوم اجتماعي. سال سوم.شماره چهارم.
  [12] فوكو، ميشل(1381). نيچه، تبارشناسي و تاريخ. ترجمه: سرخوش، نيكو. جهانديده، افشين. تهران: انتشارات ني.
  [13] فوكو، ميشل(1389). نظم اشيا؛ديرينه شناسي علوم انساني، ترجمه يحيي امامي، تهران: پژوهشكده مطالعات فرهنگي و اجتماعي.
  [14] فوكو، ميشل(1384). انبار باروتي به نام اسلام. در مجموعه مقالات انديشمندان علوم اجتماعي و انقلاب اسلامي ايران. ترجمه: خرمشاد، محمدباقر. مركز بازشناسي اسلام و ايران. تهران: انتشارات باز.
  [15] كاپلستون، فردريك(1384). فلسفه معاصر، ترجمه: علي اصغر حلبي،تهران:زوار،1384.
  [16] كچوييان،حسين(1382). فوكو و ديرينه شناسي دانش: روايت تاريخ علوم انساني از نوزايي تا مابعد تجدد. تهران: دانشگاه تهران.
  [17] كورنزهوي،ديويد(1380). فوكو در بوته نقد. ترجمه: پيمان يزدانيان. تهران: نشر مركز.
  [18] گيدنز، آنتوني(1389). جامعه شناسي. ترجمه: حسين چاوشيان، تهران: نشر ني، چاپ دهم، ويراست چهارم.
  [19] متيوز، اريك(1391).فلسفه فرانسه در قرن بيستم، ترجمه: محسن حكيمي، چاپ دوم، تهران: ققنوس.
  [20] مسعودي، جهانگير(1386). هرمنوتيك و نوانديشي ديني. قم: انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي. چاپ اول.
  [21] نوذري، حسينعلي(1388). صورت هاي مدرنيته و پست مدرنيته. تهران، نقش جهان، چاپ سوم.
  [22] هارلند، ريچارد(1388). ابرساختارگرايي؛ فلسفه ساختارگرايي و پساساختارگرايي، ترجمه فرزان سجودي، تهران: حوزه هنري.
  [23] يزدي،مهدي، ملا باشي، محسن و رناني. منيره (1394). تبيين و بررسي مباني معرفتي ديرينه شناسي ميشل فوكو. فصل نامه علمي و پژوهشي اسلام و مطالعات اجتماعي، تابستان 1394،شماره اول.
  [24] Dean, M. (1994), Critical and Effective Histories: Foucault's Methods and
  Historical Sociology, London: Rutledge.
  [25] Fix, F. (2003).the new Sartre: Explorations in postmodernism, continuum international publishing group.
•   کلمات کلیدی به فارسی : تبارشناسي، ديرينه شناسي، نيچه، فوكو، مفاهيم.
•   چکیده مقاله به انگلیسی : Genealogy is one of the theoretical-methodological traditions that examines phenomena in their historical development. By identifying the historical formations of the phenomena, it creates a suitable critical position for understanding their current conditions. Genealogy, as a theory and method, has its roots in that theoretical tradition of which Nietzsche and Foucault are the most famous figures. In this article, the stages of conducting a genealogical research such as research design, data collection and analysis, presentation of results, preparation of report and evaluation are specified. In addition, Foucault's history, philosophy and genealogical concepts including balance and imbalance, margin and text have been studied. Also, the relationship between paleontology and genealogy and its comparison with the historical research method is examined and finally, the criticisms of the genealogy method are discussed. Of course, the number of researches conducted with the Foucault-style genealogy method is small, but it is expected that with a systematic review of the limited number available, more and better familiarity with the genealogy research method will be made.
•   کلمات کلیدی به انگلیسی : genealogy, paleontology, Nietzsche, Foucault, concepts
•  صفحات : 1-11
•   دانلود فایل ( 276.94 KB )